ผมเดินทางไปว่าความที่ศาลจังหวัดเชียงใหม่  ระหว่างที่รอเครื่องเพื่อเดินทางกลับ  บังเอิญได้อ่านนิตยสาร aigle  หน้าปกเป็นรูปคุณพาที สารสิน  มีบทความที่น่าใจหลายเรื่อง แต่เรื่องที่ผมหยิบยกมาขึ้นในเว็บ  เป็นเรื่องราวของ office Syndrome  หลายคนคงอยากรู้ว่าเป็นเรื่องอะไร  ผมขอนำบทความที่เป็นประโยชน์นี้มาเผยแพร่ครับ

                “ทำงานในออฟฟิศดูเหมือนไม่มีความอันตราย” นายแพทย์วิวัฒน์ เอกบูรณวัฒน์  แห่งโรงพยาบาลสมิติเวช ศรีราชา  เปิดประเด็น ซึ่งก็จริง... “นั่งทำงานในห้องแอร์เย็น ๆ มีคอมพิวเตอร์ให้คนละตัว  วันๆ ถ้าไม่มีประชุมก็นั่งเพ่งอยู่กันที่หน้าจอนี่แหละ  นั่งทำงานในท่าซ้ำ ๆ อยู่ที่เดิมทั้งวัน  เก้าอี้ก็แข็งนั่งไม่สบาย  ฟังดูเหมือนจะดี แต่นี่คือต้นเหตุของโรคที่เกิดจากการทำงานออฟฟิศ (office Syndrome  ) โรคยอดฮิตของคนทำงานในสมัยนี้นั่นเอง”

ปวดเมื่อยคอ+หลังเรื้อรัง สายตาอ่อนล้า  สัญญาณเตือน office Syndrome  

                ก็เพราะลักษณะการทำงานแบบนี้นี่แหละ ที่เป็นต้นเหตุของอาการเกี่ยวกับสายตาและเมื่อยหลัง ต้นคอ ไหล่ ศรีษะ แขน ข้อมือ โดยที่คุณ ๆ ไม่อาจรู้สาเหตุ และเมื่อต้องทำงา 8-10 ชั่วโมงต่อวัน 5-6 วันต่อสัปดาห์ ด้วยพฤติกรรมซ้ำ ๆ เดิมๆ หลายคนจึงมีอาการร่วมกันหลายอย่าง บางคนชาตามมือและเท้า บางคนปวดตา ตาแห้ง สู้แสงไม่ค่อยได้  บางคนเป็นภูมิแพ้ ฯลฯล ซึ่งเมื่อเวลาผ่านไป อาการน่ารำคาญแบบนี้อาจรุกรามเป็นโรคที่รุนแรงได้

ท่าทางการทำงาน-สภาพแวดล้อมในการทำงาน คือปัจจัยหลัก

                เก้าอี้ปรับความสูงไม่ได้ แข็งไป อ่อนไป ความสูงและระยะห่างของคอมพิวเตอร์ คีร์บอร์ด ไม่เหมาะสม การวางข้อมือบนเม้าส์ผิดท่าและขาดซัพพอร์ต ขนาดอของเม้าส์ไม่เหมาะสมกับขนาดของมือ การนั่ง นั่งไขว่ห้าง นั่งไม่เต็มเบาะศรีษะและคอไม่ตั้งตรง หลังส่วนล่างไม่มีซัพพอร์ต เท้าไม่วางแบบราบบนพื้น แม้แต่การวางแฟ้มงานหรือสิ่งของใต้โต๊ะทำงาน ล้วนมีผลต่ออาการปวดคอ ปวดข้อมือ  ปวดหลังของเราทั้งนั้น

                การนั่งทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน ๆ ก็คือการแจ้งแสงไฟนาน ๆ นั่นเอง  อาการปวดตา ตาลาย ตาแห้งจึงเกิดขึ้นตามมา  การมองจอคอมฯ นาน  ทำให้เรากระพริบตาน้อยกว่าปกติ บวกกับมีสาระเหยจากเครื่องใช้ และอุปกรณ์สำนักงาน และระบบระบายอากาศ  ยิ่งทำให้ตาแห้งและระคายเคืองง่ายเข้าไปใหญ่ ถ้าพนักงานอายุมากหน่อย ตาจะยิ่งแห้ง

                ยิ่งไปกว่านั้นคอมพิวเตอร์รุ่นเก่า (ไม่ใช่จอ LCD)  ไฟที่จอกระพริบอยู่ตลอด  จะยิ่งกระตุ้นให้ผู้ที่เป็นไมเกรนมีอาการปวดหัวหนักเข้าไปอีก อย่างไรก็ดี คุณหมอวิวัฒน์บอกว่า ยังไม่มีรายงานบ่งชี้ชัดว่า การใช้คอมพิวเตอร์นาน ๆ เป็นเหตุให้สายตาสั้นอย่างที่หลาย ๆคน เข้าใจกัน

                ในออฟฟิศที่แออัด และออฟฟิศที่จัดแบบเปิดโล่ง พนักงานจะมีความเครียดแฝง เพราะไม่มีพื้นที่ส่วนตัว อาการปวดตา ปวดคอ ปวดข้อมือ จะสูงกว่าผู้ที่ทำงานในออฟฟิศที่มีการกั้นพื้นที่ส่วนตัว ในสัดส่วนเหมาะสม

                ระบบระบายอากาศรวมนั้นเป็นเรื่องที่สำคัญมาก  บางออฟฟิศซื้อเฟอร์นิเจอร์มาใหม่หมด  เดินเข้าไปก็ได้กลิ่นฉุนกึกปะทะจมูก  นั่นคือกลิ่นของน้ำยาติดเฟอร์นิเจอร์ ซึ่งมีส่วนผสมของฟอร์มัลดีไฮด์ หรือน้ำยาล้างศพนั่นเอง  ไอของฟอร์มัลดีไฮด์จะระคายตา จมูก และผิวหนัง ถ้าสูดดมเข้าไปมาก ๆ จะวิงเวียนศรีษะแน่นหน้าอก

                เครื่องปรับอากาศที่ให้ความเย็นฉ่ำในที่ทำงานนั้นแหละตัวดี  จะมีขี้ฝุ่นสะสมเป็นคราบหนา เมื่อเจอความชื้นเข้าไปก็พัฒนาเป็นเชื้อรา  เมื่อเจอความชื้นเข้าไปก็พัฒนาเป็นเชื้อรา  แล้วก็ฟุ้งกระจายออกมาในอากาศตามแรงลมของแอร์นั่นเอง  เมื่อเราหายใจเอาเชื้อราเหล่านี้  ก็เป็นเหตุให้เกิดโรคภูมิแพ้และหอบหืดได้

                นอกจากนี้ ยังมีแบคทีเรีย ชื่อ Legion-ella ที่พบบ่อยบริเวณท่อหล่อเย็นของระบบปรับอากาศ (Cooling Tower ) ถ้าระบบไม่ดี น้ำแอร์มีการรั่วซึม  เจ้า Legion-ella ก็จะฟุ้งกระจายออกมา เมื่อสูดดมเข้าไปมาก ๆ หรือนาน ๆ  จะทำให้ปอดอักเสบ และอาจรุนแรงถึงชีวิตได้

                อุปกรณ์สำนักงานบางชนิด เช่น ปากกา White Bord และน้ำยาลบคำผิดมีสารระเหยไซลีน  เป็นส่วนประกอบ  เมื่อเปิดฝาสารนี้ก็จะระเหยฟุ้งในออฟฟิศ  เครื่องถ่ายเอกสารเองก็ปล่อยทั้งรังสียูวี และไอหมึก ซึ่งมีผลต่อตับซึ่งในระหว่างขบวนการถ่ายเอกสารนั้น จะเกิดการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ จึงปล่อยทั้งก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์  และโอโซนออกมาเมื่อสูดดมเข้าไปมาก ๆ ก็จะเป็นอันตรายแก่ปอดได้

                สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นแบบสะสม  ไม่ได้เกิดขึ้นแบบปัจจุบันทันด่วน  ออฟฟิศในตึกใหม่ ๆ หรือตึกที่มีการบริการจัดการสถานที่ดีๆ  จะมีปัญหาเรื่องนี้น้อยมาก ปัญหาจะมาจากการที่แค่ละออฟฟิศ วางผังของตัวเองให้เหมาะสม และถูกหลัก ergonomic มากกว่า

จากพฤติกรรมนำสู่โรค

                คุณ ๆที่ทำงานใช้นิ้วมือ หรืองอนิ้วมือนาน ๆ เช่น ที่ต้องพิมพ์งานมากๆ ตัดกระดาษหรือผ้า หรือขับรถทั้งวัน  อาจเจอปัญหาจากโรคนิ้วล็อก หรือ Trigger’ s finger  เป็นความผิดปกติของมือที่ไม่สามารถงอหรือเหยียดได้ตามปกติ มีอาการขัด เจ็บ และสะดุดเวลางอหรือเหยียดนิ้วมือ

                คุณๆ ที่ใช้บริการข้อมือมาก ๆ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องพิมพ์งานเยอะๆ เส้นประสาทบริเวณข้อมือจะมีพังผึดก่อตัวหนา  ทำให้เกิดอาการมือชา เรียกว่า โรคอุโมงค์ข้อมือ หรือ Carpal Tunnel Syndrom  หากต้องใช้ท่อนแขนมาก ๆ  อาจเกิดอาการในกลุ่ม Tennis Elbqw บริเวณแขนด้านนอก หรือกลุ่ม Golfer’s Elbow บริเวณแขนด้านใน

                คุณๆ ต้องนั่งหน้าคอมฯ วันละ 8-9 ชม.  หากต้องก้มหน้าทำงานนานๆ  เช่น พิมพ์งาน เขียนงาน ประกอบชิ้นส่วน  อาจเกิดโรคกล้ามเนื้อคอหดเกร็ง อันเกิดจากการหดเกร็งสะสมของกล้ามเนื้อคอจนเป็นก้อนเล็กๆ  มีอาการปวดร้าวลึกๆ ของกล้ามเนื้อ  ความรุนแรงของการปวด  มีได้ตั้งแต่แค่เมื่อยล้ารำคาญ  จนไปถึงปวดทรมาน จนไม่สามารถขยับกล้ามเนื้อบริเวณที่ปวดได้  หากทำไปนานๆ ซัก 5 ปี 10 ปี อาจพบภาวะหมอนรองกระดูกคอเสื่อม  นอกจากนี้การนั่งผิดท่าหรือการยกของผิดท่า  หรือหนักเกินไป  อาจทำให้โรคกล้ามเนื้อหลังอักเสบได้

เกิดจากพฤติกรรมก็ป้องกันได้ด้วยพฤติกรรม

                โรคพวกนี้รักษาได้ตามความรุนแรงของอาการ ตั้งแต่ นวดคลายกล้ามเนื้อ กินยา ฉีดยา จนถึงการผ่าตัด แต่ทำไมเราจะต้องเอาร่างกายของเรามาแลกขนาดนั้น ในเมื่อต้องอยู่กับคอมพิวเตอร์ทั้งวัน เราคงต้องหันมาใส่ใจในรายละเอียดกันหน่อยดีกว่า    จัดให้ความสูงและระยะห่างของคอมพิวเตอร์  คีบอร์ด ถูกต้องเหมาะสม การวางข้อมือบนเม้าส์ในท่าตรงและมีซัพพอาร์ตพยุงมือ  ขนาดของเม้าส์เลือกที่พอดีมือ อย่าเล็กเกินไปจนต้องเกร็ง การนั่งวางแขนและข้อมือทำงานให้อยู่ในท่าทางที่ถูกต้อง  ความสูงของเก้าอี้เหมาะสม ศรีษะและคอตรง วางเท้าแบนราบกับพื้น

                ขณะใช้คอมพิวเตอร์ควรหยุดพักสายตาด้วยการหลับตา กระพริบตาบ่อยๆ   และเปลี่ยนเป็นมองไกล  หากมีอาการตาแห้งการหยอดน้ำตาเทียมจะทำให้อาการดีขึ้น

                หมั่นลุกขึ้นยืน ขยับแขนขา หลัง คอ ไหล่และข้อบ่อยๆ หรือออกกำลังการแบบยึดเหยียดซัก 10 นาที ช่วงพักเที่ยงก็ได้ ถ้าทำได้ประจำ  อาการปวดเมื่อยต่าง ๆ จะค่อยลดน้อยลงจนคุณรู้สึกได้