เกือบครึ่งศตวรรษ จากลำคลองสายเล็กๆที่เป็นเส้นทางสัญจรของเรือลำแล้วลำเล่า ขนานไปกับถนนลาดยางขนาดกว้างสองเลน ทั้งบริเวณสองข้างทางรายล้อมไปด้วยเรือกสวนและชุมชนบ้านเรือนริมคลองที่ดำรงชีวิตตามวิถีทางที่เรียบง่ายพึ่งพิงธรรมชาติ ปัจจุบันคือถนนสีลม ถนนสายเศรษฐกิจอันยิ่งใหญ่ที่เปรียบเสมือนสายพานหลักที่ขับเคลื่อนระบบเศรษฐกิจการเงินโดยรวมภายในประเทศ ภาพบ้านเรือนหลังจ้อยที่สร้างด้วยไม้ค่อยๆเลือนหายไป และมีภาพของตึกสูงระฟ้ามากมายซึ่งเป็นที่ทำการของบริษัทเงินทุนหลักทรัพย์ ธนาคาร และกิจการพาณิชย์ต่างๆผุดขึ้นมาแทนที่ ดังหลักความจริงที่ว่าเมื่อความเจริญแผ่ขยายไปยังที่ใดก็ตาม ที่แห่งนั้นย่อมเกิดความเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ณ ถนนสีลมก็เช่นกัน…….แต่กระนั้นก็ตาม ความเจริญก็ยังคงปราณีเราอยู่บ้างที่ยังไม่ได้พรากทุกสิ่งทุกอย่างไปเสียหมด ยังคงพอมีร่องรอยอดีตเหลือให้เห็นเป็นเค้าโครงรางๆพอให้รำลึกและจดจำ อาจเป็นเพราะภาพพจน์ความเป็นถนนเศรษฐกิจที่มีชื่อเสียงและมีตึกสูงมากมายกระจุกตัวกันอยู่บริเวณช่วงต้นถนนอย่างหนาแน่น หลายๆคนอาจคิดว่าแถบนี้คงไม่มีบ้านเรือนผู้คนอาศัยอยู่แล้วเป็นแน่ แต่จริงๆแล้วลึกถัดไปจากถนนนราธิวาสราชนครินทร์ซึ่งเป็นถนนตัดใหม่ นับจากช่วงนี้จะมีบ้านเรือนตั้งอยู่เป็นระยะๆตามตรอกซอกซอยต่างๆที่เรียงรายกันไปจนสุดถนน ทำให้เกิดความรู้สึกบางอย่างที่แตกต่างไปจากเมื่อยืนอยู่ท่ามกลางตึกสูงมากมาย เป็นความรู้สึกที่เป็นกันเองและรู้สึกถึงกลิ่นอายของคำว่า”บ้าน” ขึ้นมาอย่างถนัดถนี่มากขึ้น น่าแปลกที่ถึงแม้จะเหลียวมองไปรอบๆแล้วเห็นผู้คนต่างชาติเดินกันขวักไขว่ไปมาแต่ก็ไม่ได้ทำให้เกิดความรู้สึกแปลกแยกแตกต่างขึ้นมาแม้แต่น้อยเลย แต่กลับเกิดความรู้สึกเป็นอันหนึ่งอันเดียวราวกับว่าผู้คนเหล่านี้ก็คือพี่น้องชาวไทยอย่างเราๆเหมือนกัน อาจเป็นเพราะจำนวนที่มากมายเหลือเกินหรือเป็นภาพที่พบเห็นได้บ่อยจนชินตาจึงไม่แปลกอะไรถ้าเราจะพบเห็นและเดินสวนกับพวกเขาเหล่านั้นไปตลอดทั้งฟุตปาท จะมีใครเคยสงสัยบ้างไหมว่า พวกเขาเหล่านี้มาจากไหนและมาทำอะไรกัน ณ บ้านนี้เมืองนี้ หรือเพราะเหตุใดพวกเขาจึงมาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่ในแถบนี้ และนี่ก็คือที่มาของเรื่องราวของชุมชนต่างชาติบนถนนสีลมที่จะปรากฏต่อสายตาท่านผู้อ่านนับจากนี้ไป…..

ว่ากันว่าชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่บนถนนสีลมในปัจจุบันนี้นั้น เริ่มเข้ามาตั้งรกรากในละแวกนี้เมื่อประมาณเกือบยี่สิบปีมาแล้ว และกลุ่มแรกที่เข้ามาบุกเบิกก็คือ ชาวอินเดีย โดยบ้านเรือนจะตั้งกันอยู่อย่างหนาแน่นตั้งแต่ช่วงตรอกตำปีซาเรื่อยมาจนถึงบริเวณวัดพระศรีมหาอุมาเทวี หรือที่รู้จักกันในนามว่า “วัดแขก” จากนั้นชุมชนก็ได้แผ่ขยายไปเรื่อยๆจนอาจกล่าวได้ว่าในปัจจุบันทุกตรอกซอกซอยทั้งสองฟากฝั่งของถนนสีลมนั้นมีชาวต่างชาติเหล่านี้อาศัยอยู่อย่างหนาแน่น ซึ่งก็คงจะเหมือนกับชุมชนชาวไทยเราที่จะตั้งบ้านเรือนโดยมีวัดเป็นศูนย์กลาง ชาวต่างชาติเหล่านี้ก็เช่นกัน ดังหลักฐานที่ปรากฏให้เห็นเด่นชัดก็คือ มีการสร้างวัดตามคติความเชื่อของชาวฮินดู เพื่อวัตถุประสงค์ในการเคารพสักการะและทำพิธีต่างๆตามความเชื่อทางศาสนา คือวัดพระศรีมหาอุมาเทวี ดังที่ได้กล่าวมาแล้วในตอนต้น และนอกจากนี้ยังมีการสร้างมัสยิดสำหรับเหล่าอิสลามิกชนในการปฏิบัติกิจทางศาสนาซึ่งตั้งอยู่ในซอยสีลม20 (ซอยประดิษฐ์) อีกด้วย

ปัจจุบันชาวต่างชาติเหล่านี้มีจำนวนประมาณร้อยละ80ของจำนวนประชากรที่อาศัยอยู่ในบริเวณนี้ทั้งหมด โดยส่วนใหญ่ร้อยละ78 เป็นชาวอินเดีย ปากีสถาน และบังกลาเทศ และที่เหลือร้อยละ2 เป็นชาวแอฟริกัน พวกเขาเหล่านี้ส่วนใหญ่จะยึดอาชีพทำธุรกิจค้าเพชรพลอย ส่วนอาชีพที่รองลงมาก็จะมีทั้งค้าผ้าไหม ตัดเย็บสูท ทำธุรกิจด้านการท่องเที่ยว ขายตั๋วเครื่องบิน หรือไม่ก็ทำกิจการร้านอาหารพื้นเมืองของตนโดยมีทั้งเปิดเป็นร้านเล็กๆไม่ใหญ่โตนักไปจนถึงเปิดเป็นร้านหรูหราโอ่อ่าระดับภัตตาคารเลยทีเดียว ส่วนสาเหตุที่ชาวต่างชาติเหล่านี้ตัดสินใจมาลงหลักปักฐานในแถบนี้น่าจะมีเหตุผลหลักๆ ก็คือ บริเวณถนนสีลมเป็นย่านธุรกิจใจกลางเมือง สะดวกแก่การทำธุรกิจการค้าและติดต่อซื้อขาย นอกจากนั้นก็อาจเป็นเรื่องของราคาการเช่าซื้อบ้านหรือที่ดิน เพราะอัตราการเช่าเซ้งในแถบนี้นั้นมีราคาถูกกว่าบริเวณช่วงต้นถนนและยังถูกกว่าค่าเช่าซื้ออาคารชุดในแถบถนนสาทรมาก และที่สำคัญชาวต่างชาติเหล่านี้ไม่นิยมอาศัยอยู่บนตึกสูงซึ่งอาจจะด้วยความเชื่อทางศาสนาหรือจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตามแต่ จึงทำให้บริเวณแถบนี้มีความเหมาะสมที่สุดด้วยประการทั้งปวง เพราะลักษณะบ้านเช่าส่วนใหญ่ก็จะเป็นตึกแถว4-5ชั้น ซึ่งก็พอเหมาะพอเจาะกับความต้องการพอดี

นอกจากชาวอินเดียที่เข้ามาตั้งรกรากในระยะแรกๆแล้วนั้น ยังมีชาวยุโรปที่เข้ามาอาศัยอยู่ในแถบนี้เป็นจำนวนไม่น้อยอีกด้วย เพราะในอดีตบ้านเรือนในแถบนี้นั้นยังคงสภาพความเป็นบ้านเรือนที่มิได้สร้างขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ทางด้านพาณิชย์เป็นสำคัญเหมือนเช่นปัจจุบัน สภาพบ้านเรือนโดยทั่วไปจึงมีลักษณะเป็นบ้านไม้เรือนไทยหรือบ้านตึกแบบประยุกต์เป็นหลังๆตั้งห่างกันเป็นระยะๆ หรืออีกนัยหนึ่งก็คือยังคงมีกลิ่นอายของความเป็นไทยฟุ้งกำจรกำจายอยู่มากทีเดียว โดยชาวต่างชาติเหล่านี้จะเลือกเช่าบ้านที่มีลักษณะดังกล่าว และเลือกเช่าบ้านที่มีทำเลติดถนนใหญ่ เพราะชาวต่างชาติเหล่านี้ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นพวกที่มีอันจะกินและย้ายถิ่นฐานมากันทั้งครอบครัวโดยมีจุดมุ่งหมายเข้ามาทำธุรกิจในประเทศไทย และนอกจากกลุ่มชาวต่างชาติที่มีอันจะกินนี้แล้วก็ยังมีชาวยุโรปที่หลงใหลในเสน่ห์ของเมืองไทยจนกระทั่งตัดสินใจละทิ้งบ้านเกิดเมืองนอนของตนมาพำนักอาศัยอยู่ในดินแดนขวานทองแห่งนี้อีกด้วย แต่ในปัจจุบันบริเวณที่มีชาวยุโรปอาศัยอยู่นั้นค่อนข้างมีให้เห็นอยู่อย่างบางตา ส่วนใหญ่จะย้ายไปอาศัยอยู่ตามห้องชุดหรืออพาร์ตเมนท์ที่มีสาธารณูปโภคครบครันกว่าในแถบซอยคอนแวนต์ และถนนพิพัฒน์ ซึ่งอยู่ในบริเวณช่วงต้นถนน และหลักฐานที่ยังเป็นอนุสรณ์สถานที่แสดงให้เห็นว่าในอดีตนั้นมีชาวยุโรปอาศัยอยู่ในบริเวณนี้เป็นจำนวนมากก็คือ สุสานของคริสตศาสนิกชนที่ชาวบ้านในแถบนี้เรียกกันว่า “ป่าช้าฝรั่ง” ซึ่งตั้งตระหง่านอย่างสงบเคร่งขรึมอยู่ท่ามกลางความสับสนอลหม่านและเสียงจ้อกแจ้กจอแจของรถราที่วิ่งไปมาอย่างขวักไขว่บนท้องถนน นอกจากนี้แล้วบริเวณเยื้องๆกันกับวัดพระศรีมหาอุมาเทวี ยังมีโบสถ์ในนิกายโปรแตสแตนท์หลังกะทัดรัดซ่อนตัวอยู่ภายใต้แมกไม้อันร่มรื่น และทุกวันอาทิตย์จะเห็นเหล่าคริสตศาสนิกชนที่เป็นชาวต่างชาติเดินทางมายังโบสถ์แห่งนี้เพื่อพบปะซึ่งกันและกันและประกอบพิธีทางศาสนาอยู่เป็นนิตย์

ถึงแม้ว่าทุกวันนี้โฉมหน้าของถนนสีลมจะเปลี่ยนไปจากเดิมจนแทบไม่เหลือเค้าโครงในอดีตให้เห็น แต่กระนั้นก็ตาม ถนนสีลมก็ยังคงความเป็นถนนสีลม ถนนสายสำคัญซึ่งเต็มเปี่ยมไปด้วยความหลากหลายอันน่าตื่นตาตื่นใจและผสมผสานกันอย่างลงตัวพอเหมาะพอเจาะ ถนนที่ถือได้ว่าเป็นถนนสายสำคัญยิ่งในหน้าประวัติศาสตร์เศรษฐกิจของประเทศ อีกทั้งยังเป็นถนนที่เป็นแหล่งนัดพบของวัฒนธรรมประเพณีที่แตกต่างกัน เป็นแหล่งรวมของผู้คนมากหน้าหลายตา ต่างภาษาต่างเผ่าพันธุ์ แต่น่าอัศจรรย์ที่เขาเหล่านั้นกลับอยู่ร่วมกันได้อย่างเป็นปกติสุข

ตราบใดที่ดวงอาทิตย์ยังคงทาบทาสีสันให้กับถนนสีลมอย่างมิรู้จักเหน็ดเหนื่อย และกาลเวลาที่ล่วงเลยมาเปรียบเสมือนเครื่องบ่มเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ถนนแห่งนี้มีอยู่ โดยมีผู้คนที่อาศัยเป็นเสมือนดั่งสิ่งที่ช่วยเติมเต็มความงามอันมีรูปแบบจำเพาะนี้อยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน ตราบนั้นถนนสีลมก็จะยังคงเป็นถนนสีลม ถนนที่งดงามไปด้วยความหลากหลายเช่นนี้ตลอดไป…….

สรวรรณ จิระเรืองวงศ์